- 02 July 2024 -

Lilo Crasborn, programmamanager IZA
“Het moment is gekomen om nu echt te gaan doen en daarvan te leren”

 

Het is steeds duidelijker geworden dat er een goede synergie nodig is tussen zorg en sociaal domein om de gewenste beweging van “strak ingerichte medische zorg” naar een focus op algehele gezondheid  mogelijk te maken. De wil om samen te werken is er en het belang wordt ook ingezien. Toch blijkt het in de praktijk lastig om vorm te geven. Dat heeft onder meer te maken  dat de wereld van de zorg en het sociale domein elkaar nog onvoldoende begrijpen en kennen, en met de verschillende wijzen van financieren. Lilo Crasborn is programmamanager IZA. Ze werkt vanuit de mandaatgemeente Sittard-Geleen aan de realisatie van het regioplan voor Zuid-Limburg. Lilo legt het belang uit van de samenwerking tussen zorg en sociaal domein, de uitdagingen en de kansen die de samenwerking heeft.  

Lilo werkte jarenlang voor MMC Omnes, een regionale organisatie voor samenwerking van alle huisartsen en specialisten in de Westelijke Mijnstreek en Echt. “Doel was om de samenwerking en synergie tussen de eerste en tweede lijn te bevorderen”, legt Lilo uit. “En om vanuit die samenhang de zorg samen beter te maken. Ballast strippen en kijken wat anders en beter kan, door niet in hokjes te denken maar in processen die patiënten doorlopen om de juiste zorg op de juiste plek te kunnen krijgen.”

Samenwerken zorg en sociaal domein

Toen het regioplan Zuid-Limburg ontwikkeld werd, werd erkend dat de rol van de gemeenten belangrijk was: “voorkomen is nog altijd beter dan genezen”. Daar werd een programmamanager voor gezocht en Lilo bleek de juiste persoon op die plek. “Mijn drive is om bezig te zijn met verbetering en optimalisatie door betrokkenen samen te brengen en een gedeelde aanpak voor elkaar te krijgen”, vertelt Lilo. “En die uitdaging vind ik in deze rol. De gemeenten moesten meer betrokken worden bij dat regioplan. In dit regioplan wordt niet alleen gekeken naar de zorg, maar juist de samenhang tussen zorg en sociaal domein is steeds belangrijker om de ambitie die we hebben in Zuid-Limburg waar te kunnen maken. Om hun rol te pakken, moeten gemeenten duidelijker laten zien wat er al gebeurt binnen het sociaal domein en in de wijk.  Zorgpartners daarentegen betrokken gemeenten en welzijnsorganisaties te laat bij de planvorming. Gelukkig is er aan beide kanten snel geleerd en wordt er al intensiever samengewerkt. Vanuit mijn rol als programmamanager IZA  probeer ik dat proces te versterken en stroomlijnen.”

Samen oppakken

De zestien Zuid-Limburgse gemeenten pakten zich samen op en bedachten een mandaatstructuur waarbij zes gemeenten (drie grote gemeenten en drie gemeenten uit de subregio’s) zijn gemandateerd om samen besluiten te nemen over de inzet van de SPUK-IZA gelden en de GALA-gelden voor zover ze een regionale aanpak kennen. Sittard-Geleen is van die gemeenten de mandaatgemeente: zij ontvangt gelden en legt namens alle gemeenten verantwoording af richting het Rijk. Lilo is als programmamanager de voorzitter van de groep ambtenaren van die zes gemeenten en is linking pin naar het landelijk netwerk van regiocoördinatoren IZA enerzijds en linking pin naar de organisatiestructuur van het regioplan anderzijds. De zes ambtenaren binnen de mandaatstructuur zorgen ervoor dat de wethouders goed voorbereid zijn om besluitvorming namens alle 16 gemeenten mogelijk te maken op regionaal niveau. Voor de daadwerkelijke uitvoering op lokaal niveau blijven uiteraard de lokale partners bestuurlijk betrokken.

Mijn drive is om bezig te zijn met verbetering en optimalisatie door betrokkenen samen te brengen en een gedeelde aanpak voor elkaar te krijgen

Samen leven en samenwerken

Gemeenten staan dicht bij de burgers en hebben lokale taken, bijvoorbeeld op het gebied van huisvesting, openbare orde, onderwijs, werk en inkomen, jeugdzorg en zorg aan langdurig zieken en ouderen. Ook hebben zij invloed op de inrichting van de directe leefomgeving.  Zij verlenen opdrachten aan welzijnsorganisaties om de zelfredzaamheid en samenredzaamheid van bewoners mogelijk te maken. De zorgsector beseft inmiddels dat het van groot belang is om de toegevoegde waarde van gemeenten en andere partijen in de samenleving te benutten om problemen, zoals geschetst in het regioplan, aan te kunnen pakken.
De  samenwerking tussen zorg- en welzijn verloopt nog lang niet altijd soepel. Dat heeft onder meer te maken met de verschillende ‘talen’ die de sectoren spreken, losstaande financieringsstromen en een andere wijze van besluitvorming. Lilo: “Een wethouder is geen bestuurder zoals men die kent in een zorgorganisatie. Wethouders hebben te maken met een democratisch besluitvormingsproces en met politieke kleuren in een gemeente.”

Elkaar leren begrijpen

“Ook de wetgeving is anders met andere eisen. Je moet vervolgens die verschillen van elkaar leren kennen en accepteren om vervolgens te transformeren tot een nieuwe integrale manier van samenwerken. Dat betekent ook dat het huidige systeem zal gaan veranderen. Onze ambities uit het regioplan zijn leidend. Samen gaan we laten zien dat het kan!”

Leren transformeren, aan de slag

“De eerste transformatieplannen zijn naar verwachting in de zomer van 2024 gereed. En je begint natuurlijk niet vanuit het niets. Er lopen al vele goede initiatieven. De transformatieplannen zijn op deze goede voorbeelden gebaseerd en zij geven daarbij focus en de kans om goede inzichten en resultaten verder te verspreiden. Langzaam maar zeker worden de gemeenten en het sociale domein steeds meer als samenwerkingspartner beschouwd bij het beschrijven van deze plannen. En zo hoort dat ook!”

Samenwerken met inwoners

Door vervolgens samen aan de slag te gaan en goed te monitoren kunnen we al doende leren en bijstellen en aangeven welke randvoorwaarden helpen om vooruit te komen en welke aspecten belemmerend zijn. Lilo: “Het inbrengen en benutten van de specifieke ervaringskennis van inwoners en echt luisteren wat werkt en wat niet zal een van de belangrijke sleutels voor succes zijn. Uiteindelijk hebben we allemaal een verantwoordelijkheid bij het werken aan een gezond en goed leven in Zuid-Limburg. Werk aan de winkel!”