- 31 August 2021 -
Juiste zorg op de juiste plek in de regio vraagt juiste randvoorwaarden op landelijk niveau
De juiste zorg op de juiste plek (JZOJP) en verplaatsing van zorg zijn inmiddels gevleugelde begrippen. Zorg zo dicht mogelijk bij huis is prettiger voor de patiënt en bovendien vaak ook goedkoper en minder goed. In de Mijnstreek werken zorgaanbieders, zorgverzekeraars en patiëntenvertegenwoordigers samen om de zorg aan diabetespatiënten geheel in lijn met JZOJP te optimaliseren en te organiseren. Dit onder de noemer Plan Diabetes 2.0.
Knelpunten
Een van de knelpunten bleek het effect van de risicoverevening. Consequentie van het huidige systeem is dat bij substitutie van zorg voor o.a. chronisch zieken de vereveningsbijdrage voor de zorgverzekeraar is om de zorgkosten te financieren. Dit is een van de verzekeraars om bij de juiste zorg op de juiste plek te dragen. Het spreekt voor zich dat dit een bedreiging vormt voor solidariteit, kwaliteit en doelmatigheid van het systeem.
Ook werd duidelijk dat in het huidige systeem preventie-activiteiten kunnen leiden tot een lagere vereveningsbijdrage. Substitutie en preventie zijn twee thema’s waar betrokkenen bij de Mijnstreek-projecten volop mee aan de slag zijn. Het huidige risicovereveningssysteem kan deze projecten dus negatief beïnvloeden, en dat is zeer ongewenst!
Onderzoek wijst uit: tekortkomingen risicoverevening staat substitutie diabeteszorg
Risicoverevening staat substitutie van zorg, en daarmee de uitvoering van JZOJP, dus in de weg. Voor dit obstakel in het systeem zou landelijke aandacht moeten komen. Met medewerking van dr. Richard Van Kleef van de Erasmus Universiteit Rotterdam hebben zorgaanbieders en zorgverzekeraar in de Mijnstreek daarom de handschoen opgepakt om eerst met cijfers te komen om te laten zien dat JZOJP niet goed van de grond kan komen door belemmering van risicoverevening. Dit is de business case Diabetes gebruikt. Op basis van dit onderzoek is een publicatie opgesteld (zie onderzoek Van Kleef e.a. artikel ESB), waarmee het onderwerp landelijk (o.a. ZN en NZA) onder de aandacht wordt gebracht. Daarnaast heeft Zorgvisie aandacht besteed aan het onderwerp en is het inmiddels in diverse gremia besproken.
Juiste zorg op de juiste plek kan alleen met juiste landelijke randvoorwaarden
Regionale partijen in de Mijnstreek willen graag bijdragen aan het realiseren van de juiste zorg op de juiste plek. Maar het onderzoek dat zij hebben uitgevoerd aan het huidige risicovereveningssysteem een aantal tekortkomingen heeft, die belemmeren. Resultaten boeken op regionaal niveau kunnen niet zonder een goede samenwerking én zonder aanpassingen in de randvoorwaarden die landelijk worden gesteld.
Wat is risicoverevening?
Elke Nederlander boven de 18 jaar betaalt via zorgpremies van belastingen me aan het recht op dezelfde en betaalbare zorg uit het basispakket. De hoogte van die basispremie is voor iedereen gelijk. Zorgverzekeraars mogen niet weigeren voor de basisverzekering. Zij mogen ook geen hogere premievragen aan iemand die (chronisch) ziek is van een groter risico heeft om ziek te worden en mogelijk een grotere aanspraak doet op de ziektekostenverzekering. Verzekeraars met relatief veel chronisch zieken in hun werkgebied zijn in dat opzicht in het nadeel tien opzichte van verzekeraars sterven in verhouding meer gezonde verzekerden hebben. Zij betaalt meer onderdompelen in zorgkosten. Daarom krijgen verzekeraars voor financiële compensatie, de zogenaamde risicoverevening.
Verwachte kosten per zorgverzekeraar
Om de hoogte van die risicoverevening te kunnen bepalen is een omvangrijk systeem opgetuigd. Voorafgaand aan elke nieuwe kalenderjaar schat het Nederlands Zorginstituut in wat de verwachte kosten zijn per zorgverzekeraar. Dit gebeurt op basis van aantallen verzekerden en hun risicoprofielen. Kenmerken als leeftijd, geslacht, gezondheid, het inkomen, de regio waar iemand woont en bijvoorbeeld medicijngebruik worden meegenomen. Samen met de normbedragen bepaalt VWS jaarlijks de hoogte van de vereveningsbijdrage per groep verzekerden.