- 08 December 2021 -
De oogst van bijna tien jaar hard en doelgericht (samen)werken, vallen, opstaan en doorzetten is behoorlijk. Robuust-programmamanager Michèle van den Bragt vertelt er vlak voor haar afscheid bij Robuust trots en enthousiast over. “Het gaat er vanaf nu om meer impact te maken. Daarvoor is het nodig de organisatie van de samenwerking structureel in te richten. Dat is de volgende stap.”
De uitdaging voor alle partijen was van begin af aan duidelijk. In de Mijnstreek zijn mensen minder gezond dan in de rest van Nederland. De zorg is vergeleken met andere regio’s het duurst. De gezamenlijke ambitie van (zorg)partijen om die trend te doorbreken is dan ook groot. Dat blijkt onder meer uit de lessen van zeven jaar samenwerken en begeleiding die Robuust heeft opgetekend en samengevat in De geleerde lessen uit de Mijnstreek. “Partijen voelen van begin af aan een gedeelde urgentie om de enorme problemen die er zijn samen aan te pakken. Het kan ook alleen maar samen. Dat is voor iedereen duidelijk.”
Uitgangspunten en opdracht
Die gezamenlijkheid blijkt onder meer uit de gekozen uitgangspunten voor alle projecten: de burger/patiënt en centraal, de juiste zorg op de juiste plek, samenwerken vanuit de principes van Integrated care en ‘zo thuis mogelijk’. De opdracht aan de Kerncoalitie is ook voor de komende tien jaar tweeledig.
- Ten eerste: houd waar mogelijk de zorg uit het ziekenhuis. Dit betekent een grotere rol voor digitale zorg, 1e lijnszorg, en zorg en ondersteuning in de directe omgeving van de patiënt. Oók vanuit het sociaal domein én informele zorg zoals mantelzorg, vrijwilligers- en zelfhulp.
- Ten tweede: draag bij aan het verbeteren van de gezondheid van de inwoners van de Mijnstreek, verbeteren van de kwaliteit van zorg, verlagen van de zorgkosten én verhogen van de tevredenheid van zorgmedewerkers.
Complex
“Het is een complex geheel. Alles hangt met alles samen. Hoe precies, dat leren we gaandeweg, waarbij we wel zo veel mogelijk bewezen methodieken en concepten hanteren. Ik ben echt trots op de tastbare resultaten die we tot nu toe hebben bereikt. Ik denk dan bijvoorbeeld aan het Pluspunt Medisch Centrum, de huisartsen Pluspraktijken, HealthyLIFE, het MIJN. Streek formularium, het Regionaal Zorgpunt, Coronacentrum Urmond en het Mijnstreek Inspiratie Platform.”
Pluspunt Medisch Centrum
Het Pluspunt Medisch Centrum is een anderhalvelijns-voorziening onder regie van de huisarts. “Met deze voorziening brengen we medisch specialistische zorg die normaliter in het ziekenhuis geleverd zou worden dichter bij de mensen. Dat is ‘de juiste zorg op de juiste plek’.
We zijn begonnen met cardiologie. De zorg voor minder ernstige klachten is nu als ‘one-stop-shop’ in het Pluspunt Medisch Centrum georganiseerd. Tijdens één bezoek doet de patiënt een fietstest, krijgt een hartfilmpje, bespreekt een vragenlijst met de Praktijkondersteuner Huisarts (POH) en ziet tot slot de cardioloog die de uitslag en het vervolg met de huisarts en met de patiënt bespreekt. Onderzoek laat zien dat patiënten zeer tevreden zijn, vooral vanwege de goede service en korte wachttijden. De kwaliteit van zorg is hoog. Echter, het onderzoek liet ook zien dat deze innovatie niet heeft geleid tot minder ziekenhuisbezoeken. Hoe dat kan, daarover zijn we nu in gesprek en daar leren we van, zodat we in de verdere ontwikkeling continu kunnen verbeteren.”
Vooruit willen
Bovenstaand project voor mensen met minder ernstige hartklachten illustreert volgens Michèle goed wat de samenwerking en veranderingen zo complex maken. “Het optimale resultaat voor het project is niet het maximale resultaat voor de individuele organisaties. Als individuele organisatie moet je altijd iets laten of inleveren voor het grotere geheel. Daar ontkomt niemand aan. Bestuurders snappen en accepteren dat steeds meer.
Iedereen heeft een stukje van de complexe puzzel in handen. Die kunnen we alleen samen leggen. Het kost tijd om elkaar te leren kennen, begrijpen en vertrouwen. In dit proces hebben we de afgelopen jaren veel geïnvesteerd met elkaar. Het gaat altijd om vrijwilligheid, commitment en intrinsieke motivatie. De samenwerking is niet af te dwingen, want niemand is de baas. In dat proces hebben we steeds geïnvesteerd in degenen die vooruit willen, in de coalition of the willing. Dat blijft het uitgangspunt.”
Verschillende knoppen
Wat de samenwerking en veranderingen zoals gezegd complex maken is de samenhang van alles. “We willen een integraal effect. Daarvoor moeten we aan verschillende knoppen draaien die allemaal met elkaar in verbinding staan. Zo zagen we bij de opzet van het Pluspunt Medisch Centrum de financiële prikkel over het hoofd. Die is nu succesvol meegenomen in het project MIJN. Streek formularium.
Dankzij het formularium kunnen alle huisartsen, specialisten en apothekers nu eenduidig en doelmatig medicijnen voorschrijven en uitgeven. Artsen worden beloond als ze volgens het formularium voorschrijven. Het formularium biedt duidelijkheid, ook in de voorlichting aan patiënten en richting de farmaceutische industrie. Farmaceuten waren gewend bij individuele artsen hun eigen medicijnen aan te prijzen. Nu krijgen ze te maken met gezamenlijke afspraken.”
Pluspraktijken huisartsen
De Pluspraktijk, een innovatie die in 2015 is gestart in de Oostelijk Zuid- Limburg, levert inmiddels landelijk aandacht en een aantal prijzen op. Huisartsen van de pluspraktijken lopen voorop met digitalisering en zetten in op meer zelfregie voor de patiënt vanuit de brede blik van Positieve Gezondheid. Ze zijn daarom ook sterk verbonden met het sociaal domein.
“De Pluspraktijk heeft succes dankzij de bereidheid van huisartsen om van elkaar te leren en de bereidheid van zorgverzekeraar CZ om te investeren in deze innovatie. Deelnemende huisartsen zijn open over hun resultaten en hoe ze die bereiken. Ze visiteren elkaar en verzamelen structureel data die ze met elkaar delen en vergelijken. Er is inmiddels een gezamenlijke app om dit proces te faciliteren. Data en ervaringen kunnen aanleiding zijn voor bijsturing. Interventies richten zich op doelmatig werken, stimuleren van eigen regie bij patiënten en integrale zorg in de wijk onder regie van de huisarts. Bijvoorbeeld voor de groeiende groep ouderen die langer thuis woont.”
Voordoen, samendoen, zelf doen
Pluspraktijk begon als een pilot bij veertien huisartsenpraktijken in Oostelijk Zuid-Limburg. “Het is een mooi voorbeeld van hoe we steeds beginnen met een kleine pilot die we bij bewezen succes opschalen naar een logisch en behapbaar niveau en dan breder uitrollen. Deze werkwijze sluit goed aan bij de visie en werkwijze van Robuust: voordoen, samendoen, zelf doen. Door het goede voorbeeld te geven verleiden we andere spelers voor ‘de volgende ronde’. Stap voor stap. Dat vraagt om geduld, doorzettingsvermogen en blijven geloven in de doelen.” Zie hier het resultaat: per 1 januari 2021 werken alle zeventig huisartsen in de regio als Pluspraktijk. En de ontwikkeling gaat verder in samenwerking met het sociaal domein en gemeenten.
GezondLEVEN
“Een ander project met directe impact op de gezondheid van Mijnstreek-bewoners is HealthyLIFE. HealthyLIFE is een Gecombineerde Leefstijl Interventie (GLI). Bedoeld voor volwassenen vanaf 18 jaar met overgewicht en een (gematigd) verhoogd risico op hart- en vaatziekten en/of Diabetes type 2.
Vanuit de benadering van Positieve Gezondheid besteedt het programma aandacht aan bewegen, gedrag, voeding, slaap, stress en ontspanning. De eerste resultaten over doorverwijzing vanuit huisartsen en het aantal deelnemers zijn positief. Een mooi succes is dat GLI-programma’s in het basispakket van de zorgverzekering zijn opgenomen.”
Coronacentrum Urmond
Dat de gesmede samenwerkingsverbanden in de Mijnstreek in coronatijd nog eens extra meerwaarde hebben, blijkt wel uit de opzet van het Regionaal Zorgpunt Oostelijke Mijnstreek en het Coronacentrum Urmond. “Het idee voor het Regionaal Zorgpunt is in de eerste coronagolf ontstaan. Het Zorgpunt werkt als een ‘verkeerstoren’ bij de verdeling van bedden in de regio Oostelijke Mijnstreek. Wie kan van een ziekenhuisbed of bed de Huisartsenpost naar een bed elders; VVT of thuis? Het Coronacentrum Urmond, dat behalve beddenhotel ook een coronatestcentrum was voor huisartsen, is in de periode maart tot en met juli 2020 operationeel geweest om de Covid-piekbelasting in het ziekenhuis, de thuiszorg en huisartsenzorg op te vangen. ‘Urmond’ was in twee weken geregeld, mede
dankzij zorgbestuurders die elkaar al kenden en de medewerking van zorgverzekeraar CZ. Helaas blijft het bij de nieuwe coronagolf in november en december 2021 gesloten, simpelweg omdat er geen verplegend en verzorgend personeel beschikbaar is.”
De verandering gaat door
“We hebben al veel bereikt en er is ook nog heel veel te doen. De verandering in de Mijnstreek gaat door. Daar duidt de ‘de volgende stap’ ook op. Dat gaat over verder kijken dan de huidige kring van betrokken partijen en meer doen dan de huidige goede samenwerking behouden. Die rust nu nog te veel op welwillendheid en improvisatie. Ook hier is een ‘volgende stap’ nodig.”
“Mijn persoonlijke ‘volgende stap’ ligt per 1 januari 2022 als programmamanager Sociaaleconomische Structuurverbetering (SES) bij de stadsregio Parkstad. Ik blijf dus actief in het netwerk van de Mijnstreek, mijn geboortestreek, waar mijn hart ligt. Bij stadsregio Parkstad breidt mijn aandachtsveld zich uit van gezondheid naar onderwijs en arbeidsparticipatie. Vanuit die brede benadering verwacht ik nog meer te kunnen bereiken voor de gezondheid en het welzijn van inwoners van de Mijnstreek. Dat is mijn drive.”