- 15 September 2021 -
Praat eens met iemand die hetzelfde heeft meegemaakt. Dat helpt!
De aanpak Zelfregietool maakt ervaringskennis gemakkelijk bereikbaar.
Ik ben Wim Venhuis, adviseur zelfhulp/zelfregie bij Burgerkracht Limburg. Wij willen meer gebruik maken van de zelf- en samenredzaamheid van onze inwoners. Groepsgewijs lotgenotencontact spreekt de (veer)kracht en eigen verantwoordelijkheid aan van mensen. Deelnemen aan een zelfregiegroep – een vorm van lotgenotencontact – levert behalve begrip en herkenning veel zelfinzicht op en maakt dat mensen zelf acties gaan ondernemen om positief te werken aan hun gezondheid en welzijn: zelfregie. Daarmee sluiten zelfregiegroepen ook naadloos aan op de beweging Positieve Gezondheid, zeker ook in de brede aandacht die er binnen een groep is voor alle levensdimensies.
Welke ambitie heeft Burgerkracht t.a.v. zelfregie in Limburg?
Lotgenotencontact is in Nederland nog onvoldoende georganiseerd. Voorbeelden uit de ons omringende landen – bijvoorbeeld Duitsland – laten zien welke gunstige effecten groepsgewijs en beter georganiseerd lotgenotencontact individueel en maatschappelijk kan opleveren.
Onze ambitie is dat Limburg de eerste provincie in Nederland wordt waar inwoners vanzelfsprekend gebruik maken van lotgenotencontact (zelfhulp/zelfregie) bij het werken aan hun gezondheid. We organiseren zelfregienetwerken rondom centrumgemeenten zodat ervaringskennis gemakkelijk en dichtbij bereikbaar wordt.
Daarbij gebruiken we allereerst het platform www.zelfregietool.nl waar je het overzicht van groepen in de regio vindt en ervaringskennis. Ook informeren we eerstelijns verwijzers over de aanvullende hulp en ondersteuning die dit soort groepen oplevert op praktisch en emotioneel gebied. Als je aan de spreektafel merkt dat iemand nog vol met vragen zit kun je altijd vragen of degene een keer ‘wil praten met iemand die hetzelfde heeft meegemaakt?’ Dan kan iemand zelf zoeken op de zelfregietool.nl wat voor hem of haar past. Daarnaast bouwen we de netwerken uit met groepen en ervaringsdelers, organiseren het ontmoeten, themabijeenkomsten, (digitale) communities en bieden training en scholing aan om vaardigheden te ontwikkelen waarmee mensen hun ervaring beter kunnen inzetten. In het buitenland zie je dat hoe meer geïnvesteerd wordt in een netwerk dit groeit in aantal en in verscheidenheid.
We zijn samen met onze partners CZ, Heerlen STAND-BY,! HOZL, MCC Omnes, Meditta, de gemeenten Heerlen en Sittard-Geleen en Zuyderland gestart in de Mijnstreek. In drie jaar zijn er 200 groepen aangesloten. Nu zijn we gestart met de uitrol naar andere delen in Limburg.
Waarom hebben jullie een routekaart opgesteld?
Nu we ervaringen hebben opgedaan in de Mijnstreek willen we dit graag uitrollen naar andere regio’s in Limburg. We zijn net gestart in Roermond en daar komt de opgedane ervaring erg van pas.
Met behulp van een routekaart met handvatten hoe een zorgorganisatie, gemeente of burgerinitiatief zelf een zelfregienetwerk kan opbouwen wordt de uitrol veel gemakkelijker. De preventiecoalitie Positief Gezond Sittard-Geleen heeft ons ondersteund bij de ontwikkeling van deze routekaart.
Komend jaar wordt alle kennis en ervaring toegankelijk gemaakt voor iedereen met een online open-source ‘Routekaart’.
Wat zou je gemeenten en andere initiatiefnemers van een zelfregienetwerk willen meegeven?
Mensen kunnen vaak meer dan zij zelf denken, zeker samen met anderen (lotgenoten). Zelfregiegroepen kunnen heel waardevol zijn als extra hulp en ondersteuning. Zelfregiegroepen werken ook voor vraagstukken uit het sociaal domein, bijvoorbeeld voor mensen met problemen met financiën, opvoeding, echtscheiding, leefstijl of leven in verschillende culturen. Door een zelfregienetwerk te organiseren bied je niet alleen betere zorg aan de eigen inwoners, maar het maakt ook ervaringskennis beter bereikbaar en op andere manieren inzetbaar. Door mensen hun eigen ervaring in te laten zetten levert dat voor hen empowerment op en een nieuwe groep participerende inwoners.
Wat wil je verder nog kwijt?
Door Corona hebben we minder kennismakingsbijeenkomsten kunnen houden dan gepland, maar het heeft ook weer andere onlinemogelijkheden gestimuleerd. Zo zijn er online Corona supportgroepen ontstaan en hebben we van VWS de kans gekregen om hier samen met C-support een goede ondersteuningsstructuur voor te organiseren. Een mooi voorbeeld van hoe zelfregiegroepen ondersteuning kunnen bieden bij onverwachte actuele thema’s.
Om te komen tot een duurzame ondersteuning van zelfhulp/zelfregie zijn we landelijk aan het lobbyen (samen met aantal patiëntenorganisaties en de koepel MIND, mentale gezondheid) voor een plek voor de inzet van groepsgewijs lotgenotencontact binnen het nieuwe zorglandschap dat VWS aan het ontwikkelen is (Contourennota). November vorig jaar heeft dit geleid tot een unaniem aangenomen motie in de Tweede kamer met de vraag of VWS wil kijken naar de uitvoerbaarheid van een andere structuur voor groepsgewijs lotgenotencontact naar het voorbeeld van Duitsland.
Daarnaast is het ook gelukt een Nederlands onderzoek uit te voeren naar de economische waarde (SROI) van groepsgewijs lotgenotencontact. Hieruit blijkt een waarde van 5,7. Dat wil zeggen dat iedere euro die geïnvesteerd wordt in het organiseren van zelfregiegroepen een vermindering van 5,7 euro oplevert op zorg- en welzijnskosten.
Links