- 02 July 2024 -

“We hebben de ingrediënten voor een gezond meergangenmenu”

Zuid-Limburg staat voor een grote uitdaging. De ambitie is om de gezondheidszorg voor alle burgers toegankelijk, van goede kwaliteit en betaalbaar te houden. Om deze transformatie te kunnen realiseren, zijn voldoende medewerkers in de gezondheidszorg nodig. Er dreigt echter een tekort aan gekwalificeerd personeel als we nu niks doen. We moeten dus werk maken van werken in zorg en welzijn. Het is een uitdaging om voldoende geschikte mensen te vinden die willen en kunnen werken in de zorg en om professionals continu ontwikkelingsmogelijkheden te bieden en ze te behouden voor de sector. Dit vraagt om zowel langetermijndenken als een flexibele korte termijnaanpak. Zorg is mensenwerk. Zonder mensen geen zorgtransformatie.

Aan het woord over het thema arbeidsmarkt zijn Vivian Haine, directeur/bestuurder Zorg aan Zet, Roel Paulus, HR-directeur Sevagram, Raymond Clement, bestuurder MIK&PIW Groep en Henrie Henselmans, interim bestuurder LEVANTO-groep.

 

Over branches heen kijken

Roel: “We zijn met een aantal collega-zorginstellingen al langere tijd gezamenlijk aan de slag met arbeidsmarktontwikkelingen in de ouderenzorg. Deze opgedane kennis en ervaring kan als versnelling worden ingezet voor andere organisaties en branches. Want we moeten niet alleen activiteiten bundelen binnen de ouderenzorg, maar ook over de branches heen kijken om het arbeidsmarktprobleem op te lossen. Dat is de toekomst.” Ook Raymond beaamt dit: “We moeten domeinoverstijgend denken, kijken en werken. Dát is transformeren. MIK&PIW Groep is geen zorgorganisatie, maar naast een Kinderopvangorganisatie, ook een welzijnsorganisatie. Er moet meer samenhang komen tussen zorg en welzijn. Dat is de reden waarom ik als bestuurlijke kartrekker me graag voor dit thema inzet. Als we alle ideeën samenvoegen, krijgen we een goede aanpak voor regio Zuid-Limburg. We hebben alle ingrediënten te pakken voor een gezond meergangenmenu.”

Acht interventies

Henrie: “De arbeidsmarktproblematiek is niet op te lossen met spiegeltjes en kralen. We hebben daarom acht interventies opgesteld, die een goede basis vormen voor een gemeenschappelijke aanpak voor Zuid-Limburg. Dat zit inhoudelijk en politiek goed in elkaar; acht punten die er écht toe doen, ze vormen de kern van het arbeidsproces.”

Verschil maken

De acht interventies zijn: Bekwaam is inzetbaar / Zorgstart / Gedeeld traineeship / Samen sturen op Magneet / Behoud voor de sector (see, try, fly) / Tweede spoor re-integratie / Contractuitbreiding / De zorg leert samen. Om de effecten inzichtelijk te maken van deze interventies wordt gebruikt gemaakt van data-analyse. Vivian: “We vinden het belangrijk om te werken vanuit data. Vanuit arbeidsmarktcijfers Zuid-Limburg zijn we op zoek gegaan naar patronen en zijn we in samenspraak met de deelnemende organisaties gekomen tot de aanpak die nu voorligt. We hebben iets moois in handen waarmee we uit de startblokken kunnen en waar we verschil mee kunnen maken. We zien grote kansen.”

We hebben iets moois in handen waarmee we uit de startblokken kunnen en waar we verschil mee kunnen maken.

Vier programmalijnen

De acht impactvolle interventies zijn inzetbaar op korte (direct beschikbaar) en middellange termijn (op maat te ontwikkelen). Ze zijn complementair aan elkaar met focus op vier programmalijnen:

  • komen werken: het verhogen van beschikbaar zorgpersoneel
  • blijven werken: het behouden van medewerkers voor de sector
  • blijven leren: het investeren van een Leven lang Leren en Ontwikkelen
  • anders werken: vormgeven van de toekomst van (aantrekkelijk) werken in de zorg

In onderstaande figuur staan de acht interventies en is aangegeven bij welke programmalijn ze aansluiten.

Loslaten van autonomie

De organisaties moeten de meerwaarde van het samenwerken in deze interventies ervaren én de mogelijkheid hebben om ze te implementeren. “We maken dit plan samen met de organisaties”, vertelt Vivian. “We hebben webinars georganiseerd en daarin experts gehoord en good practices gedeeld. Het is, gezien het oplopende tekort aan arbeidskrachten, belangrijk dat organisaties snel kunnen aanhaken.”
Raymond vult aan: “Je kunt het niet alleen als organisatie, dit moeten we samen doen. Dit probleem geldt voor iedere zorg- en welzijnsorganisatie. Dat betekent wel een stuk loslaten van de eigen autonomie. Want als een organisatie het zelf wist en kon, was het al opgelost. Samen is het sleutelwoord. Als we het niet samen doen, loopt de sector vast.”

Stap vooruit

Belangrijk elementen zijn om te leren samenwerken en om elkaar te vertrouwen. Roel: “We gaan een stap vooruit maken. Samen. In elkaars vijver vissen? Dat doen we niet meer. Zo moeten we niet meer denken. Het betekent dat organisaties over de schaduw van hun eigen organisatie heen moeten stappen. Dat is een belangrijke voorwaarde. En daar moeten we gezamenlijk het gesprek over blijven voeren.”

Samen is het sleutelwoord. Als we het niet samen doen, loopt de sector vast.

Behoud voor onze sector

“De arbeidsproblematiek is een cruciaal thema in de transformatie”, vindt Vivian. “Het aantal medewerkers dat de sector verlaat is hoog, vooral onder de jongeren. Belangrijkste redenen: te weinig contact met de leidinggevende en te weinig ontwikkelmogelijkheden in de organisatie. We moeten mensen meer in hun kracht zetten en nog meer aandacht voor ze hebben. Het gaat, naast behoud van mensen, ook om een gezonde instroom en doorstroom. Hier worstelen we allemaal mee, dus het levert meer op als we dit in gezamenlijkheid oppakken. Dit geldt voor heel Zuid-Limburg. Iedereen kan en mag hieraan meedoen. Sterker nog; dat juichen we toe. Hoe  meer we hierin samenwerken, hoe beter de kansen voor onze medewerkers, met ruimte voor doorstroom tussen onze organisatie en behoud van medewerkers voor onze sector.”

Rode loper

Henrie: “De aanpak is in feite een rode loper voor medewerkers. We faciliteren de medewerkers en dat komt indirect de patiënten ten goede. En dat is natuurlijk de ambitie van Zuid-Limburg: Samen voor een gezond en goed leven in Zuid-Limburg.”