Samen werken aan regionale opgave

De Mijnstreek scoort op vele ‘lijstjes’ slecht ten opzichte van de rest van Nederland. Zo is bijvoorbeeld de ervaren gezondheid is laag en zijn de zorgkosten hoog. Partijen in zorg en welzijn werken al jarenlang aan hun regionale opgave: de Quadruple Aim. Binnen een brede Mijnstreekcoalitie werken vele coalities/samenwerkingsverbanden aan deze opgave.

Pluspraktijken als voorbeeld van samenwerking aan de opgave

Een van deze samenwerkingsverbanden is de samenwerking in de Mijnstreek tussen CZ, HuisartsenOZL en MCC Omnes/Meditta met het huisartsenconcept Pluspraktijken. Huisartsenpraktijken die Pluspraktijk zijn werken aan ‘de huisartsenzorg van de toekomst’ door middel van een focus op vier pijlers:

• patient empowerment
• doelmatige zorg
• wijkgericht werken en
• de basis op orde.

De Pluspraktijken laten de eerste (voorlopige) positieve resultaten zien: er wordt minder verwezen naar het ziekenhuis, patiënten zijn zelfredzamer, en huisartsen verbeteren hun zorg door continu van elkaar te leren.

Pluspraktijken alleen zijn niet genoeg!

Recent onderzoek van Maastricht University laat zien dat de slechte ervaren gezondheid en de hoge zorgkosten in Zuid-Limburg voor een groot deel kunnen worden verklaard door niet-medische kenmerken/variabelen gerelateerd aan de inwoners zoals leefstijl, eenzaamheid en zelfregie.1 De oorzaken achter deze factoren liggen veelal op terrein van wonen, werken en bestaanszekerheid, veiligheid en opleiding. Kortom: om écht verbeteringen t.a.v. de Quadruple Aim te realiseren, is het noodzakelijk om gezondheid breed te benaderen. De onderzoekers adviseren terecht dat een preventieve, integrale aanpak benodigd is. Naast de zorg voor het individu wordt focus op populatiegezondheid dus steeds belangrijker.

Brede aandacht voor beweging

Genoemde verschuivingen worden ook breed gezien. Zo staan het Integraal Zorgakkoord, het programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen, en het (concept-) Gezond en Actief Leven akkoord vol van integrale, domeinoverstijgende samenwerking. Alhoewel deze akkoorden/programma’s nog niet in de volle breedte worden gedragen door onder andere onduidelijke randvoorwaarden, wordt de richting wél breed gedragen.

Zijn Pluswijken het antwoord?

Om een brede, integrale netwerkaanpak in wijken te realiseren, is het project ‘Pluswijken’ opgestart. Hierover zijn eerste verkennende gesprekken met stakeholders in het veld gevoerd. Het concept van Pluswijken is nog niet uitgewerkt, maar lijkt de volgende kernelementen te bevatten:

1. Werken op basis van specifiek inzicht op wijkniveau
   Samenwerkingspartners in de wijk werken samen volgens het PDCA-principe. Dit betekent dat zij eerst inzicht verkrijgen in de problemen/uitdagingen in de wijk. Vervolgens definiëren zij waar ze aan willen werken, maken ze een plan, voeren ze het uit en evalueren ze. Het plan kan indien nodig worden aangepast.
2. Verbinden van meerdere leefdomeinen
   Zoals eerder benoemd wordt gezondheid door een breed scala aan factoren buiten de gezondheidszorg benoemd. Daardoor zullen partners in Pluswijken verbinding maken met partners buiten de zorg, bijvoorbeeld op het gebied van wonen, werken, onderwijs, en leefomgeving.
3. Ontzorging van en kennisdeling binnen het netwerk van de pluswijken
   Partners worden zo veel mogelijk ondersteund en ontzorgd bij de implementatie van het concept Pluswijken. Ook zullen Pluswijken van elkaar leren, om niet ieder het wiel opnieuw uit te hoeven vinden.

Plan

De eerste conceptontwikkeling wordt afgerond in april 2023. Omdat de lokale context van grote invloed is op het uiteindelijke design van de aanpak, worden potentiële pilotwijken in een vroege fase betrokken. Het concept wordt in de toekomst verder doorontwikkeld.